Pressroom

Komunikat prasowy: premiera „Fredry. Roku Jubileuszowego” w reżyserii Jana Englerta

20/11/2023

Sezon 2023/2024
Fredro. Rok Jubileuszowy
reżyseria: Jan Englert
premiera: Sala Bogusławskiego, 1 grudnia 2023, godz. 19:00

W roku 2023 świętujemy dwieście trzydziestą rocznicę urodzin Aleksandra Fredry – autora od swego oficjalnego debiutu związanego z Teatrem Narodowym. Z tej okazji przygotowaliśmy widowisko Fredro. Rok Jubileuszowy w reżyserii Jana Englerta, poświęcone osobie i twórczości największego polskiego komediopisarza. Premiera – 1 grudnia na dużej scenie Teatru.

To opowieść o człowieku, który na progu dorosłości doświadczył okrucieństw i bezwzględności wojny, po czym chwycił za pióro, aby pisać… komedie, rozbrajać rzeczywistość przenikliwą analizą duszy ludzkiej, zderzeniami pełnokrwistych charakterów, humorem. To też opowieść o Fredrze starzejącym się, refleksyjnym, odsądzanym od czci i wiary, stawianym na pomnikach i przed sądem. I wreszcie historia pisarza, którzy pod głosami krytyków wycofuje się w melancholię i milczenie – przez ponad trzy ostatnie dekady życia co prawda tworzy, ale już nie publikuje.

Widowisko powstaje na podstawie opartego na dokumentach i tekstach literackich scenariusza Jana Englerta, Tomasza Kubikowskiego i Wojciecha Majcherka. Nie pada w nim ani jedno słowo, które nie pochodziłoby od Fredry albo osób najrozmaiciej go oceniających: począwszy od Seweryna Goszczyńskiego, przez Marię Dąbrowską, do Jarosława Marka Rymkiewicza czy dzisiejszej uczennicy. O recepcji dramatopisarza zaświadczą nie tylko aktorzy na scenie, ale również ich wielcy poprzednicy w rolach Fredrowskich; będziemy mieli okazję zobaczyć ich na taśmie filmowej.

Jan Englert wielokrotnie mierzył się z twórczością Fredry. Mówił, że pracując nad jego utworami czuje się tak, jakby wchodził do czystego strumienia – polszczyzny, wiersza i prozy, humoru. Grał w jego sztukach, jak i przygotowywał ich reżyserskie interpretacje na scenach dramatycznych oraz w Teatrze Telewizji. Był Albinem w telewizyjnych Ślubach panieńskich zrealizowanych przez Ireneusza Kanickiego (1966), Ludmirem w Panu Jowialskim w inscenizacji Jerzego Kreczmara w Teatrze Współczesnym w Warszawie (1977), na deskach warszawskiego Teatru Polskiego zagrał Gustawa w Ślubach panieńskich w reżyserii Andrzeja Łapickiego (1984, wersja telewizyjna – 1985). Nad Fredrą pracował także ze studentami – przygotował przedstawienie dyplomowe warszawskiej PWST – Fredraszki na motywach Dożywocia, Zemsty, Pana Jowialskiego, Męża i żony (1990). Na scenie Narodowego trzykrotnie sięgał po twórczość komediopisarza. Zrealizował Dożywocie (2001; zagrał w nim Łatkę), Śluby panieńskie (2007; wcielił się w postać Radosta) i Fredraszki (2014) według napisanego z Tomaszem Kubikowskim scenariusza na podstawie wielu utworów dramatopisarza (zagrał tu samego Fredrę). W 2013 roku dla Teatru Telewizji przygotował jednoaktówkę Nikt mnie nie zna w cyklu Trzy razy Fredro. Cykl, na który złożyły się także prace reżyserskie Mikołaja Grabowskiego (Zrzędność i przekora) i Jerzego Stuhra (Świeczka zgasła), został zrealizowany z okazji sześćdziesięciolecia Teatru Telewizji i dwustu dwudziestej rocznicy urodzin Aleksandra Fredry.

Strona wydarzenia →

Fredro. Rok Jubileuszowy
premiera: Sala Bogusławskiego, 1 grudnia 2023, godz. 19:00

scenariusz: Jan Englert, Tomasz Kubikowski, Wojciech Majcherek
reżyseria: Jan Englert
scenografia: Martyna Kander
reżyseria światła: Dariusz Pawelec
montaż projekcji filmowej: Milenia Fiedler
realizatorzy dźwięku: Marek Szymański, Hubert Majewski, Mariusz Maszewski
realizatorzy światła: Zbigniew Szulim, Bartłomiej Kaczalski, Krzysztof Łukasz Stefan
realizatorzy wideo: Mariusz Chałubek, Paweł Woźniak
inspicjentka: Katarzyna Kłosowska-Kobiałka

W spektaklu wykorzystano fragmenty muzyki Leszka Możdżera z przedstawienia Śluby panieńskie→ w reżyserii Jana Englerta za zgodą kompozytora.

występują: 

Ewa Bukała
Dominika Kluźniak
Justyna Kowalska
Anna Seniuk
Ewa Wiśniewska
Marek Barbasiewicz
Wiesław Cichy
Jan Englert
Waldemar Kownacki
Grzegorz Kwiecień
Grzegorz Małecki
Kacper Matula
Paweł Paprocki
Hubert Paszkiewicz

Kolejne zaplanowane przedstawienia:
2 grudnia, godz. 16:00 
3 grudnia, godz. 19:00
17 i 18 stycznia, godz. 19:00

W scenariuszu wykorzystano fragmenty komedii Aleksandra Fredry:

- Damy i huzary w: Aleksander Fredro, Komedie 1817–1826, t. 1, Warszawa 2023
- Mąż i żona w: Aleksander Fredro, Komedie 1817–1826, t. 1, Warszawa 2023
- Dożywocie w: Aleksander Fredro, Komedie 1827–1835, t. 2, Warszawa 2023
- Pan Jowialski w: Aleksander Fredro, Komedie 1827–1835, t. 2, Warszawa 2023
- Śluby panieńskie w: Aleksander Fredro, Komedie 1827–1835, t. 2, Warszawa 2023
- Wielki człowiek do małych interesów w: Aleksander Fredro, Komedie 1855–1868, t. 3, Warszawa 2023
- Zemsta w: Aleksander Fredro, Komedie 1827–1835, t. 2, Warszawa 2023

oraz utworów jego autorstwa:

- Ogłuchłem w: Aleksander Fredro, Pisma wszystkie. Wiersze t. 2, Warszawa 1962
- Piczomira [Warszawa 2018]
- Sztuka obłapiania [Warszawa 2020]
- Trzy po trzy [Warszawa 2014]
- Zapiski starucha [Warszawa 2020]

a także cytaty z tekstów i wypowiedzi następujących autorów:

Tadeusz Boy-Zeleński: Obrachunki fredrowskie [Warszawa 2021]
Maria Dąbrowska: Dzienniki 1914–1965 [Warszawa 2009]
Edward Dembowski: Piśmiennictwo polskie w zarysie 1845 [w: Pisma społeczne i polityczne, Warszawa 1979]
Aleksander Dunin-Borkowski: Uwagi ogólne nad literaturą w Galicji [„Tygodnik Literacki” 1842 nr 50–51]
Zofia Fredrowa: Ostatnie chwile Al. Fredry opisane ręką jego żony [cyt. za: Bogdan Zakrzewski, Fredro z paradyzu, Wrocław 1976]
Seweryn Goszczyński: Nowa epoka poezji polskiej 1835 [cyt. za: Dzieła zbiorowe, t. 3, Lwów 1911]
Adam Grzymała Siedlecki: Przedmowa do Trzy po trzy Aleksandra Fredry [Warszawa 1957]
Stefan Jaracz: Fredro „odbrązowiony” [„ABC” dn. 4 I 1932]
Bohdan Korzeniewski: Ciągle Fredro [„Pamiętnik Teatralny” 1958 nr 2]
Stanisław Koźmian: Aleksander Fredro w: Teatr. Wybór pism, t. 1, Kraków 1959
Jerzy Leszczyński: Kocham go jak ojca [„Świat” 1953 nr 53]
Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz [Wrocław 2012]
Jan Nepomucen Miller: O nowy repertuar teatrów polskich [„Teatr” 1946 nr 1–2]
Cyprian Kamili Norwid: List do Ludwika Nabielaka, 1865 [cyt. za: O Fredrze, oprac. Jerzy Timoszewicz, program do Pana Geldhaba w Lubuskim Teatrze w Zielonej Górze, 1973]
Tadeusz Różewicz: cyt. za Anna Kuligowska-Korzeniewska: Jedyny polski dramatopisarz, który zajmował się życiem [wstęp: Aleksander Fredro, Komedie 1817–1826, t. 1, Warszawa 2023]
Jarosław Marek Rymkiewicz: Aleksander Fredro jest w złym humorze [Warszawa 1982]
Juliusz Słowacki: Kordian [Wrocław 1974]
Jerzy Stempowski: Pan Jowialski i jego spadkobiercy w: Szkice literackie. Chimera jako zwierzę pociągowe [Warszawa 1988]
Kazimierz Władysław Wójcicki: Odwiedziny u Aleksandra hr. Fredry (z wycieczki naukowej 1869 roku) [cyt. za: Bogdan Zakrzewski: Fredro i fredrusie, Wrocław 1974]
Serwis czytelniczy Nakanapie.pl

W projekcji filmowej wykorzystano fragmenty następujących filmów i spektakli Teatru Telewizji opartych na komediach Aleksandra Fredry:

- Geniusz sceny. Reż. Romuald Gantkowski (1939). Ludwik Solski (Łatka), Stanisława Angel-Engelówna (Rózia)
- „Dożywocie” w Teatrze Współczesnym [reż. Jerzy Kreczmar]. Polska Kronika Filmowa (1964). Tadeusz Łomnicki (Łatka), Tadeusz Fijewski (Twardosz)
- Dożywocie. Reż. Wojciech Pszoniak (2001). Wojciech Pszoniak (Łatka), Gustaw Holoubek (Twardosz)
- Dożywocie. Reż. Jacek Woszczerowicz (1968). Jacek Woszczerowicz (Łatka), Kazimierz Rudzki (Twardosz)
- Śluby panieńskie, czyli magnetyzm serca. Reż. Andrzej Łapicki (1985). Jan Englert (Gustaw)
- Śluby panieńskie. Reż. Jan Englert (2017). Jan Englert (Radost)
- Śluby panieńskie. Reż. Ireneusz Kanicki (1966). Jan Englert (Albin), Zdzisław Mrożewski (Radost)
- Śluby panieńskie, czyli magnetyzm serca. Reż. Andrzej Łapicki (1996). Mirosława Dubrawska (Pani Dobrójska), Andrzej Łapicki (Radost)
- Śluby panieńskie, czyli magnetyzm serca. Reż. Andrzej Łapicki (1985). Joanna Szczepkowska (Aniela), Jan Englert (Gustaw)
- Pan Jowialski. Reż. Olga Lipińska (1976). Bronisław Pawlik (Szambelan)
- Damy i huzary. Reż. Janusz Nyczak (1991). Jerzy Stasiuk (Major), Danuta Stenka (Zosia)
- Damy i huzary. Reż. Olga Lipińska (1973). Jan Kobuszewski (Kapelan)
- Mąż i żona. Reż. Bohdan Korzeniewski (1973). Zbigniew Zapasiewicz (Wacław)
- Mąż i żona. Reż. Jan Świderski (1978). Jerzy Kamas (Wacław)
- Pierwsza lepsza, czyli nauka zbawienna (1980). Reż. Andrzej Łapicki (1980). Anna Seniuk (Julia, Panna Marta), Marek Walczewski (Alfred)
- Pan Jowialski. Reż. Olga Lipińska (1976). Barbara Ludwiżanka (Pani Jowialska)
- „Dożywocie” w Teatrze Współczesnym [reż. Jerzy Kreczmar]. Polska Kronika Filmowa (1964). Mieczysław Czechowicz (Filip), Andrzej Łapicki (Birbancki)
- Zemsta. Reż. Jan Świderski (1972). Wojciech Pokora (Papkin)
- Zemsta. Reż. Olga Lipińska (1994). Jan Peszek (Papkin)
- Zemsta. Reż. Andrzej Wajda (2002). Roman Polański (Papkin)
- Zemsta. Reż. Jan Świderski (1972). Jan Świderski (Cześnik). Aleksander Dzwonkowski (Dyndalski)
- Zemsta. Reż. Olga Lipińska (1994). Jan Nowicki (Cześnik), Jerzy Bińczycki (Dyndalski)
- Zemsta. Reż. Andrzej Wajda (2002). Janusz Gajos (Cześnik), Daniel Olbrychski (Dyndalski), Roman Polański (Papkin), Andrzej Seweryn (Rejent)

Licencje: Telewizja Polska S.A., Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, Akson Studio

Kontakt:
Marzena Dąbrowska   tel. 22 69 20 735; tel. kom. 506 214 471; e-mail: media@narodowy.pl